Zbliżająca się obowiązkowa sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju, która obejmie przede wszystkim tzw. jednostki duże, będzie m.in. oznaczała konieczność zaprezentowania informacji w tzw. łańcuchu wartości. Pierwsza grupa podmiotów objętych nową sprawozdawczością sporządzi swoje sprawozdania już za 2024 r. – pisze dla Strefy Biznesu Piotr Rybicki, członek rad nadzorczych i biegły rewident.
Zbliżająca się obowiązkowa sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju, która obejmie przede wszystkim tzw. jednostki duże, będzie m.in. oznaczała konieczność zaprezentowania informacji w tzw. łańcuchu wartości. Pierwsza grupa podmiotów objętych nową sprawozdawczością sporządzi swoje sprawozdania już za 2024 r. – pisze dla Strefy Biznesu Piotr Rybicki, członek rad nadzorczych i biegły rewident.
Chodzi o konieczność przekazania przez sektor MŚP – na rzecz jednostek dużych – danych niezbędnych do sporządzania przez nich sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Pierwsza grupa podmiotów objętych nową sprawozdawczością sporządzi swoje sprawozdania już za 2024 rok. Podstawowe dwie grupy objęte obowiązkiem przygotowania nowej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (skrót: „SZR”) to:
- wszystkie spółki giełdowe,
- oraz spółki niebędące spółkami giełdowymi, a spełniające warunki do zaliczenia ich do tzw. jednostki dużej.
Kogo będziemy zaliczali do jednostek dużych, zostanie zdefiniowane w ustawie o rachunkowości – obecnie nowe przepisy nie zostały jeszcze uchwalone, powinno to wydarzyć się w 2024 roku.
Jak definiowana jest jednostka duża?
Jednostka duża to firma, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność, przekroczyła co najmniej dwie z następujących trzech wielkości:
- 110 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego
- 220 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy
- 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Te podmioty przygotują pierwszą sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju (SZR) za 2025 r., wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym za tenże rok. Zatem raporty – w wersji finalnej – będą dostępne w I półroczu 2026 roku
Terminy wdrażania sprawozdawczości dla spółek giełdowych
W przypadku spółek giełdowych przewidziano trzy terminy wdrażające nowe wytyczne:
- za 2024 rok – spółki spełniające warunki art. 49b. ust. 1 ustawy o rachunkowości – czyli spółki, które już dziś sporządzają tzw.
oświadczenia na temat informacji niefinansowych, - za 2025 rok – te spółki, które spełnią wymóg jednostki dużej,
- za 2026 rok – pozostałe, tj. spółki, które nie zostały objęte obowiązkiem w 2024 i 2025 roku.
- Polska firma przejmuje czołowego dostawcę ryb na Wyspach Brytyjskich
- Sukcesja nie musi budzić sensacji, jak u Solorzów w Polsacie
Jakie dodatkowe wymagania dla grup kapitałowych?
Dodatkowe parametry określono dla grup kapitałowych, w przypadku których zostanie zdefiniowane pojęcie dużej grupy, tj. grupy kapitałowej objętej SZR.
W tym przypadku duża grupa to grupa kapitałowa, która w roku obrotowym, za który jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła:
a) po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w art. 60 ust. 2 i 6, co najmniej dwie z następujących trzech wielkości:
- 110 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
- 220 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
- 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty, oraz
b) przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w art. 60 ust. 2 i 6, co najmniej dwie z następujących trzech
wielkości:
- 132 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
- 264 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
- 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.
Łańcuch wartości – co to właściwie oznacza?
Łańcuch wartości to pełen zakres działań, zasobów i relacji związanych z modelem biznesowym jednostki oraz środowiskiem zewnętrznym, w którym jednostka prowadzi działalność. Obejmuje działania, zasoby i relacje, z których jednostka korzysta i na których się opiera, tworząc swoje produkty lub usługi od koncepcji do realizacji, konsumpcji i wycofania z eksploatacji.
Odpowiednie działania, zasoby i relacje obejmują:
- działania, zasoby i relacje w ramach własnych operacji jednostki, takie jak zasoby ludzkie;
- działania, zasoby i relacje w sieciach dostaw, marketingu i dystrybucji, takie jak zaopatrzenie w materiały i usługi oraz sprzedaż oraz dostawa produktów i realizacja usług; oraz
- otoczenie finansowe, geograficzne, geopolityczne i regulacyjne, w którym jednostka prowadzi działalność.
Łańcuch wartości obejmuje podmioty na wyższym i niższym szczeblu łańcucha wartości w stosunku do jednostki. Uważa się, że podmiot znajduje się na niższym szczeblu łańcucha wartości w stosunku do jednostki (np. dystrybutorzy, klienci), gdy otrzymuje produkty lub usługi od jednostki; uważa się, że podmiot znajduje się na wyższym szczeblu w stosunku do jednostki (np. dostawcy), jeżeli dostarcza on produkty lub świadczy usługi, które są wykorzystywane do produkcji własnych produktów lub rozwoju własnych usług jednostki.
Oznacza to, że w wielu przypadkach sektor MŚP, formalnie niezobowiązany do przygotowania SZR, będzie przekazywał do swoich dostawców lub odbiorców informacje niezbędne mu do przygotowania SZR. Już dziś, w wielu MŚP, namiastka takiego raportowania ma miejsce, tj. konieczność wypełnienia ankiet ESG przesłanych przez partnerów biznesowych. Z czasem można spodziewać się większej formalizacji ankiet, a także ewentualnej weryfikacji zawartych w nich informacji.
Co obejmie SZR?
Zgodnie z projektem zmian w ustawie o rachunkowości sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju (SZR) będzie zawierać:
- zwięzły opis modelu biznesowego i strategii biznesowej jednostki, w tym opis:
a) odporności modelu biznesowego i strategii biznesowej jednostki na ryzyka związane z kwestiami zrównoważonego rozwoju,
b) szans dla jednostki związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju,
c) planów jednostki, w tym działań wdrażających i powiązanych z nimi planów finansowych i inwestycyjnych, służących zapewnieniu, aby model biznesowy i strategia biznesowa jednostki uwzględniały:
– przejście na zrównoważoną gospodarkę,
– ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 st. C,
– osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.,
– występujące zagrożenia wynikające z działalności jednostki związanej z węglem, ropą naftową i gazem,
d) w jaki sposób w modelu biznesowym i strategii biznesowej jednostki uwzględniono interesy zainteresowanych stron jednostki oraz wpływ jednostki na kwestie zrównoważonego rozwoju,
e) sposobu wdrożenia strategii jednostki w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju; - opis określonych w czasie i ustanowionych przez jednostkę celów dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju, w tym bezwzględnych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych co najmniej na lata 2030 i 2050, opis postępów poczynionych przez jednostkę na rzecz osiągnięcia tych celów oraz oświadczenie, czy cele jednostki związane z czynnikami środowiskowymi opierają się na rozstrzygających dowodach naukowych;
- opis roli kierownika jednostki oraz członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkę w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju oraz ich wiedzy eksperckiej i umiejętności związanych z wypełnianiem tej roli lub dostępu kierownika jednostki oraz członków rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkę do takiej wiedzy eksperckiej i umiejętności;
- opis polityk jednostki w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju;
- informacje o istnieniu systemów zachęt dotyczących kwestii zrównoważonego rozwoju oferowanych kierownikowi jednostki oraz członkom rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkę;
- opis:
a) procesu należytej staranności wdrożonego przez jednostkę w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju, w tym procesu należytej staranności wdrożonego zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej dotyczącymi prowadzenia przez jednostki procesu należytej staranności,
b) najważniejszych rzeczywistych lub potencjalnych niekorzystnych skutków związanych z własnymi działaniami jednostki i jej łańcuchem wartości, w tym z jej produktami i usługami, relacjami biznesowymi i łańcuchem dostaw, działań podjętych w celu zidentyfikowania i monitorowania tych skutków, a także innych niekorzystnych skutków, które jednostka jest obowiązana zidentyfikować zgodnie z innymi przepisami prawa Unii Europejskiej dotyczącymi prowadzenia przez jednostki procesu należytej staranności,
c) wszelkich działań podjętych przez jednostkę w ramach procesu należytej staranności w celu zapobiegania rzeczywistym lub potencjalnym niekorzystnym skutkom, łagodzenia ich, zaradzania im lub usunięcia ich oraz wyniku tych działań; - opis najważniejszych ryzyk dla jednostki w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju, w tym opis głównych rodzajów zależności jednostki od tych kwestii, oraz sposobu zarządzania tymi ryzykami przez jednostkę;
- wskaźniki odnoszące się do informacji, o których mowa w pkt 1–7.
Jak wyjaśnił ekspert, SZR stanie się istotnym elementem raportowania dla jednostek dużych, ale także dla MŚP, które będą musiały dostarczać kluczowe informacje swoim partnerom. Właściwe przygotowanie do tych wymogów może nie tylko zapewnić zgodność z przepisami, ale również wzmocnić pozycję rynkową firm dzięki większej transparentności i zaufaniu interesariuszy.
