Autor: Piotr Rybicki
Członek rady nadzorczej nie może ujawniać tajemnic spółki – to jeden z zapisów wchodzącej w życie 13 października 2022 r. nowelizacji Kodeksu spółek handlowych. Oznacza to spore zmiany także dla spółek komunalnych i pracowników nadzoru właścicielskiego JST.
- Praktyką jednostek samorządu terytorialnego jest wprowadzanie wewnętrznych regulacji w zakresie sprawowania nadzoru właścicielskiego.
- Zapisywano w ich ramach m.in. obowiązek przekazywania przez zarządy lub rady nadzorcze informacji związanych z działalnością spółki komunalnej pracownikom nadzoru właścicielskiego.
- Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadza obowiązek zachowania tajemnicy przez członków rad nadzorczych i członków zarządu.
Wchodząca w życie 13 października 2022 r. nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadza nowy obowiązek zachowania tajemnicy przez członków rad nadzorczych i członków zarządu. W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością dodano nowe artykuły 2091 § 2 oraz 2141 § 2, które wskazują, że „członek zarządu (członek rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej) nie może ujawniać tajemnic spółki także po wygaśnięciu mandatu”. Analogicznie w przypadku spółki akcyjnej są to nowe regulacje umiejscowione w art. 3771 § 2 oraz art. 3801 § 2 w brzmieniu analogicznym jak dla spółki z ograniczoną naturalnością.
Czytaj też: Nowe rady nadzorcze już niedługo. Co zmieni się w przepisach
Jak wygląda obecnie raportowanie na rzecz nadzoru właścicielskiego
Praktyką większości jednostek samorządu terytorialnego było wprowadzanie wewnętrznych regulacji w zakresie sprawowania nadzoru właścicielskiego, najczęściej zawartych w formie dokumentu pt. „Zasady nadzoru właścicielskiego nad spółkami prawa handlowego”.
Zapisywano w ramach powyższych zasad nadzoru właścicielskiego obowiązek, ale też często i było to nieformalną praktyką, przekazywania przez zarządy lub rady nadzorcze informacji związanych z działalnością spółki komunalnej pracownikom nadzoru właścicielskiego. Wśród przykładowych zapisów możemy odnaleźć regulacje obligujące radę nadzorczą do:
– niezwłocznego informowania o istotnych problemach w działalności spółki, w tym o podejrzeniu naruszenia interesu spółki i miasta,
– informowania o stanie zobowiązań i spraw procesowych spółki,
– dostarczania, niezwłocznie po odbytym posiedzeniu, protokołu z posiedzenia wraz z podjętymi uchwałami,
– czy też obowiązku stałego raportowania, np. kwartalnie, wyników finansowych.
To tylko przykładowe zapisy. Zakres przekazywanych informacji może być różny w zależności od wielkości gminy, wielkości spółki czy też dotychczasowych doświadczeń w tym zakresie.
Czy taka praktyka będzie możliwa w myśl nowych regulacji Kodeksu spółek handlowych? Czy zarządy i rady nadzorczej spółek komunalnych, a także poszczególni członkowie organów, będą mogli swobodnie przekazywać informacje i dokumenty do nadzoru właścicielskiego? Trudno jednoznacznie na to pytanie odpowiedzieć.
Wyzwania
Do rozstrzygnięcia pozostaje bowiem kilka kwestii:
– czym jest wskazywana w nowej regulacji „tajemnica spółki” i jaki faktycznie będzie ona obejmowała zakres posiadanych przez zarządy i rady nadzorcze informacji? Czy można powołać się wprost na definicję tajemnicy przedsiębiorstwa określoną w artykule 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji? Wydaje się, że nie. Tajemnica spółki to niewątpliwie pojęcie szersze niż tajemnica przedsiębiorstwa.
– czy powyższe wytyczne dotyczą tylko informacji ujawnianych przez członka rady nadzorczej czy też dotyczą ujawnień dokonywanych przez całą radę nadzorczą jako ciała kolegialnego? A jeżeli tak, to czy potrzebne będzie każdorazowo uchwała rady nadzorczej w tym zakresie, lub inna delegacja do swobodnego przekazywania informacji?
– czy zasady nadzoru właścicielskiego są wystarczającą podstawą prawną do pozyskiwania informacji od spółek? Być może niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich regulacji do umów i statutów spółek komunalnych?
– w jaki efektywny sposób ma być prowadzone nadzór właścicielski po 13 października 2022 roku? Jak spełnić w tym zakresie wymagania stawiane przez choćby Najwyższą Izbę Kontroli, wyrażone choćby w styczniu 2022 roku („W przypadku spółek komunalnych nadzór właścicielski należy rozumieć szerzej – także jako konieczną ingerencję w działalność spółek komunalnych, podmiotów ustawowo zobowiązanych do kontroli przestrzegania prawa i zabezpieczenia interesu publicznego, rozumianego jako zapewnienie zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej i racjonalnego gospodarowania jej majątkiem”)?
– jak dostosować dotychczas obowiązujące wewnętrznie zasady nadzoru właścicielskiego do znowelizowanych przepisów Kodeksu spółek handlowych?
Nie tylko w obszarze tajemnic spółki, gruntowną analizę powinny przejść wszystkie wchodzące w życie 13 października 2022 roku zmiany.
Powszechnie praktykowane stałe przekazywanie informacji z poziomu spółki, tj. zarządu lub rady nadzorczej, do pracowników nadzoru właścicielskiego gminy (czyli de facto do prezydenta, burmistrza lub wójta) będzie po 13 października 2022 roku obarczone większym ryzykiem niż dotychczas. Warto podkreślić, że co do zasady również pod obecnie obowiązującymi regulacjami Kodeksu spółek handlowych taki swobodny przepływ informacji był mocno kontrowersyjny.
Oczywiście, jeżeli spółka komunalna w 100 procentach jest kontrolowana przez gminę, to nie rodziło to istotnych ryzyk, jednakże w przypadku gdy mamy do czynienia z udziałowcami czy akcjonariuszami mniejszościowymi, czy też wręcz mniejszościowym udziałem gminy, potencjalna niesymetria informacyjna w stosunku do wybranych udziałowców/akcjonariuszy może budzić istotne wątpliwości czy dotychczasowy swobodny przepływ informacji może mieć miejsce po 13 października 2020 roku.
Jako przykład wskazujący, iż swobodne przekazywanie informacji nie powinno być praktykowane, mogą posłużyć spółki komunalne notowane na rynku New Connect. Tam dostęp większościowego akcjonariusza ogranicza się tylko i wyłącznie do informacji dostępnych w ramach raportów bieżących, czy to okresowych spółki giełdowe. I nie ma znaczenia fakt, że spółka jest spółką komunalną.
Co dalej?
W jakim sposób ukształtuje się przepływ informacji (a może jego brak jego brak) pomiędzy spółką a nadzorem właścicielskim? Dzisiaj nie można jednoznacznie tego określić. Wszystko zależy od tego jakie będzie oczekiwanie i w jakim kierunku ukształtuje się w tym zakresie praktyka.
Zdjęcie: https://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/zmiany-w-kodeksie-spolek-handlowych-dotkna-takze-samorzady-chodzi-m-in-o-tajemnice-spolek,407835.html
